Trẻ em với sự ghen tỵ và đòi hỏi công bằng.
Trẻ
em, thanh thiếu niên phàn nàn, kêu ca, thậm chí khóc lóc hoặc chống đối cha mẹ
liên quan đến ghen tỵ với anh chị em trong gia đình, ghen tỵ với những đứa trẻ
khác hoặc ghen tỵ với chính bố mẹ là một vấn đề phổ biến, cố hữu gây ra nhiều mệt
mỏi cho cha mẹ. Hãy xem một bà mẹ nói về vấn đề này đối với cậu con trai đầu của
cô. “Con cả của tôi luôn phàn nàn rằng em gái của nó được nhiều hơn nó và được
đối xử tốt hơn. Anh ta luôn miệng nói tôi không công bằng. Đó cũng là lý do để
anh ta từ chối thực hiện yêu cầu của bố mẹ, xung đột với em và thường xuyên dằn
dỗi. Tôi cố gắng làm cho mọi thứ ổn thỏa, như giảng giải và yêu cầu “anh em
trên kính dưới nhường”, rồi áp dụng các biện pháp kỷ luật, trừng phạt, rồi cả
xoa dịu, hối lộ, nhưng anh ấy vẫn nghĩ rằng tôi yêu em gái anh ấy nhiều hơn và
rằng cô ấy được chiều chuộng và anh ấy bị tước đoạt. Tôi nên làm như thế nào?”
Nếu đó cũng là tình trạng của gia đình bạn, đây là bài viết bạn nên đọc.
I. Tại sao trẻ em ghen tỵ
Hầu
hết các bậc cha mẹ đều hiểu sự ghen tị, chứng kiến sự ghen tỵ, phải đối phó với
sự ghen tỵ và mệt mỏi bởi sự ghen tỵ của những đứa con của mình. Hiện tượng này
không chỉ xảy ra ở gia đình có nhiều con mà ở gia đình có 1 con cũng xảy ra. Đứa
trẻ có thể ghen tỵ với trẻ hàng xóm, trẻ cùng lớp hay anh em họ hàng của nó và
đôi khí với chính cha mẹ của nó. Khi bạn nhìn ngược về quá khứ tuổi thơ, bạn
cũng thấy mình như vậy. Và thậm chí ngay tại thời điểm này, đâu đó sự ghen tỵ vẫn
hiện hữu trong bạn
Ghen tị là điều thường thấy ở trẻ em. Trẻ em
có thể thường xuyên cãi vã và xung đột do ghen tị. Một đứa trẻ ghen tị có thể sợ
rằng chúng đang đánh mất tình yêu thương và sự quan tâm từ cha mẹ hoặc người
chăm sóc. Điều này có thể dẫn đến sự lo lắng và tức giận đối với anh chị em hoặc
bạn bè đang được chú ý. Hiểu biết thấu
đáo về sự ghen tỵ và nguyên nhân của nó là chìa khóa để giải quyết vấn đề. Sau
đây là những nguyên nhân chủ yếu của hiện tượng ghen tỵ, đòi hỏi công bằng của
trẻ em
1. Những sai lầm của cha
mẹ khiến con cái ghen tị
Sự
ghen tị bắt đầu từ thời thơ ấu vì một hành vi cụ thể của cha mẹ có thể gây ra sự
cạnh tranh giữa con cái họ. Dưới đây là một số sai lầm tồi tệ nhất trong cách
nuôi dạy con cái có thể gây ra sự ghen tị, vì vậy hãy cẩn thận với chúng.
Làm
hư con bằng cách nuông chiều quá mức
Nếu
bạn chiều chuộng trẻ quá nhiều, trẻ có thể cảm thấy rằng ở nhà không có đối thủ
cạnh tranh, và khi một đứa trẻ mới đến với gia đình hoặc khi gặp một người bạn
mạnh mẽ hơn mình, trẻ sẽ cảm thấy bất an, và tất nhiên, cậu bé hoặc người bạn
nhìn thấy nguyên nhân của việc này, có thể bị trầm cảm khi không đạt được điều
mình muốn và cảm thấy thiếu thốn khi điều đó phát triển, điều này có thể gây ra
sự ghen tị ở trẻ em.
Bảo
vệ quá mức
Bảo vệ đứa trẻ quá mức và sau đó đột ngột từ bỏ sự bảo vệ này có nghĩa là bạn đột
nhiên bỏ rơi nó trong tự nhiên. Tất nhiên, theo quan điểm của anh ấy, anh ấy có
thể trở nên bảo thủ và ngại ngùng khi giao tiếp với người khác, điều này dẫn đến
sự ghen tị ở trẻ khi thấy một đứa trẻ tự tin vào bản thân trước mặt mình.
Nuôi
dạy con cái độc đoán và kiểm soát trẻ em
Nuôi dạy con kiểu độc đoán, kiểm
soát quá mức cũng là một sai lầm lớn khác của cha mẹ và nó có thể trái ngược với
những gì đã đề cập ở trên, khiến trẻ ghen tị. Việc đặt ra những nội quy, quy định
chặt chẽ mà không giải thích lý do sẽ ảnh hưởng đến đứa trẻ, lớn lên với sự thiếu
tự tin và cảm thấy mình kém cỏi hơn những người anh em, bạn đồng hành còn lại.
So
sánh con với người khác
Đôi khi cha mẹ vô tình kích động hoặc xúi giục
ghen tị bằng cách so sánh con mình với người khác. Các bậc cha mẹ thân mến, hãy
ngừng so sánh con cái với người khác vì thông điệp bạn đang đưa ra là “Con chưa
đủ tốt”. Tôi biết tất cả chúng ta đều muốn biết con mình hoạt động tốt như thế
nào về mặt xã hội, cảm xúc, thể chất và học tập cũng như các bậc cha mẹ so
sánh. Tuy nhiên, đừng chia sẻ suy nghĩ của bạn thành tiếng trước mặt con bạn.
Ai muốn bị so sánh với người khác? Nếu bạn bộc lộ rõ ràng cảm giác so sánh của
mình và liên tục so sánh con mình với anh chị em hoặc bạn bè, điều đó có thể tạo
ra cảm giác ganh đua, thiếu tự tin và ghen tị.
Tạo
ra sự cạnh tranh không lành mạnh
Cho
trẻ làm cùng một hoạt động và so sánh kết quả của chúng sẽ tạo ra sự cạnh tranh
không lành mạnh giữa chúng, một trong hai đứa trẻ có thể tài năng hơn đứa kia,
nhưng việc khăng khăng thực hiện cùng một hoạt động với độ chính xác tương tự
có thể là sai, dẫn đến cảm giác tự ti. sự ghen tị ở trẻ em.
Đối
xử khác nhau với anh chị em tùy theo độ tuổi
Đôi
khi, cha mẹ có thể chú ý đến con nhiều hơn tùy theo thứ tự chào đời của con, chẳng
hạn, người anh cả có thể cảm thấy ghen tị với em gái mới chào đời của mình khi
thấy bố mẹ quan tâm đến mình nhiều hơn, và với sự xuất hiện của em bé mới chào
đời, trẻ lớn hơn có thể cảm thấy sự dịch chuyển có thể dẫn đến sự ghen tị ở trẻ.
2. Ghen tỵ là bản chất tự
nhiên của con người
Tính
ích kỷ của đứa trẻ:
Trẻ
em, thanh thiếu niên bản chất tự nhiên là coi mình là trung tâm của Vũ trụ và mọi
thứ đều xoay quanh mình. Đứa trẻ coi mình là thành viên quan trọng nhất của gia
đình, xã hội và mong muốn mọi tình yêu, sự quan tâm của mọi người xung quanh chỉ
hướng về mình.
Phản
ứng tự nhiên trước sự bất công
Đứa
trẻ ghen tị khi cha mẹ bắt đầu dành nhiều thời gian hơn cho em trai hoặc em gái
của mình hoặc cho nhau mà quên mất nhu cầu của con trai hoặc con gái mình.
Khó
thể hiện tình yêu
Sự
phát triển cảm xúc của trẻ đang ở giai đoạn phôi thai; do đó, không phải lúc
nào chúng cũng có thể bày tỏ đầy đủ tình cảm nồng ấm đối với cha mẹ, đặc biệt nếu
chúng không được dạy làm như vậy. Trong tình huống này, một đứa trẻ sử dụng sự
ghen tị như một cách thể hiện tình yêu của mình đối với cha mẹ
Lo
lắng.
Sự
nhạy cảm ngày càng tăng của trẻ và cảm giác lo lắng vì những lý do nhỏ cũng góp
phần gây ra sự ghen tị ở trẻ.
Cảm
giác bất lực
Một
đứa trẻ hiểu rằng chúng không thể tồn tại độc lập nếu không có bố và mẹ ở giai
đoạn đầu đời này. Để bảo vệ cha mẹ khỏi mọi người xung quanh, chúng sử dụng một
cơ chế bảo vệ đó là sự ghen tị.
3. Ghen tỵ ở trẻ em, tại
sao cần can thiệp và khi nào nên can thiệp?
Vấn
đề về sự ghen tị là tất cả chúng ta đều ghen tị vào một lúc nào đó trong cuộc đời.
Tuy nhiên, khi sự ghen tị trở thành cay đắng và người đó hành động bằng cách cố
ý gây tổn hại dưới bất kỳ hình thức nào hoặc bằng cách lấy đi niềm vui từ nỗi
đau khổ của người khác thì điều đó không tử tế lắm, phải không?
Nếu
đứa trẻ không học cách đối phó với sự ghen tị, cảm giác này sẽ theo chúng đến
khi trưởng thành và hạn chế chúng xây dựng một cuộc sống hạnh phúc. Việc không
kiểm soát cảm giác ghen tị sẽ tạo ra “mảnh đất màu mỡ” cho chứng rối loạn tâm
thần.
Trẻ
em phải học cách đối phó với sự ghen tị, chúng chưa quen với cảm xúc này và có
thể không biết phải làm gì. Nếu không được kiểm soát, sự ghen tuông có thể dẫn
đến những hậu quả trực tiếp, chẳng hạn như:
-
Lòng tự trọng bị hạ thấp
-
Sự hung hăng đối với những đứa trẻ khác
-
Một cảm giác bất lực
-
Bắt nạt
-
Sự cách ly, rút lui khỏi mối quan hệ
Khi
con bạn có những biểu hiện cực đoan của sự ghen tỵ, thể hiện qua những biểu hiện
sau đây:
-
Sự ghen tỵ biến thành xung đột bằng lời nói hoặc xâm phạm thể chất
-
Liên tục có những lời phàn nàn sai lầm về người mà họ ghen tị
-
Thể hiện sự tức giận dữ dội
-
Thể hiện sự lo lắng thường xuyên
-
Hành vi sở hữu như giữ chặt đồ dùng, không chia sẻ đồ chơi hay vật dụng của
mình, của gia đình mình với người khác
-
Có thể cư xử khó chịu, thiếu kiên nhẫn, vô cảm hoặc thậm chí bước ra khỏi tình
huống khi người khác nhận được lời khen tốt
-
Hiểu sai ý định của người khác
-
Bắt nạt người khác
-
Hoang tưởng hoặc nghi ngờ
-
Có thể giải thích rằng thành tựu của người khác là không cần phải đấu tranh
-
Có thể sao chép một người mà họ ghen tị nhưng tránh xa họ
Đã
đến lúc bạn cần phải can thiệp để giải quyết vấn đề
II. Mục đích của can thiệp
Can
thiệp là giúp rèn luyện Kỹ năng sống cho trẻ
Can
thiệp đối với trẻ hay ghen tỵ không chỉ nhằm mục đích giải quyết những khó chịu
trước mắt, hiện tại do trẻ gây ra cho bố mẹ mà đây là cơ hội để dạy trẻ về kiến
thức, thái độ cũng như kỹ năng sống để trưởng thành. Trẻ em có thể học được rằng
bình đẳng không có nghĩa là giống nhau và hiểu được sự khác biệt quan trọng hơn
là chấp nhận quan niệm của một người về thế nào là công bằng. Họ cũng có thể học
các kỹ năng giải quyết vấn đề và nhiều cách khác nhau để đưa ra lựa chọn và quyết
định khi có sự khác biệt về quan điểm.
Nếu
đứa trẻ không học cách đối phó với sự ghen tị, cảm giác này sẽ theo chúng đến
khi trưởng thành và hạn chế chúng xây dựng một cuộc sống hạnh phúc. Việc không
kiểm soát cảm giác ghen tị sẽ tạo ra “mảnh đất màu mỡ” cho chứng rối loạn tâm
thần.
III. Những can thiệp cần
thiết khi con trẻ ghen tỵ và đòi hỏi công bằng.
1. Tìm hiểu nguyên nhân gốc
rễ của sự ghen tị.
Hãy
dành thời gian để tìm hiểu nguyên nhân gốc rễ của hành vi ghen tị của con. Xin
đọc kỹ lại Mục I trong bài viết này để thành thật thừa nhận và sửa chữa nếu như
nó xuất phát từ chính sai lầm trong cách sống, hành xử của bố mẹ. Nói chuyện với
con bạn và biết lý do tại sao chúng ghen tị với một người cụ thể và sau đó lắng
nghe mà không phán xét. Có thể có những trường hợp con bạn có lòng tự trọng và
sự tự tin thấp hơn. Xử lý nó một cách cẩn thận; thừa nhận những gì họ đang cảm
thấy và nỗ lực xây dựng sự tự tin của họ. Nhận lời khuyên của chuyên gia nếu bạn
cần lời khuyên về cách trao quyền cho con bạn.
Cho
phép con bạn nói về sự bất an của chúng; nói về những khoảnh khắc ghen tuông của
họ có thể mở ra cuộc đối thoại và cơ hội phát triển. Hãy hỏi con bạn làm thế
nào để con có thể giải quyết vấn đề này một cách lành mạnh?”
2. Biến ghen tỵ thành động
lực và tham vọng
Chuyển
sự ghen tị của con bạn sang một kênh tích cực là một cách tuyệt vời để giảm bớt
cảm giác tiêu cực của chúng. Ví dụ, nếu con bạn buồn vì bạn của chúng được điểm
cao, bạn có thể khuyến khích và động viên chúng học tập chăm chỉ hơn và đạt điểm
cao hơn. Một khi con bạn bị cuốn vào nỗ lực học tập, chúng sẽ không tập trung
vào việc làm thế nào để vượt qua ai đó. Họ sẽ chuyển sự tập trung của mình đi
đúng hướng và có thể tự động vượt qua cảm giác thiếu thốn.
3. Hãy lắng nghe để thể
hiện sự quan tâm, yêu thương và đồng cảm
Đừng
bao giờ ngay lập tức coi các hành vi ghen tỵ của con là biểu hiện cho kém đạo đức,
ích kỷ, xấu xa để từ đó mắng mỏ, chê bai hay trừng phạt trẻ. Đó sẽ lại là
nguyên nhân mới khiến trẻ ngày càng ghen tỵ hơn và chống đối hơn. Trong hầu hết
các trường hợp, hành vi ghen tị và đố kỵ đều bắt nguồn từ sâu bên trong. Họ có
một vấn đề hoặc mối quan ngại cụ thể đằng sau hành vi đó. Nói chuyện với con bạn
và biết lý do tại sao chúng ghen tị với một người cụ thể hoặc bất bình về một
tình huống cụ thể và sau đó lắng nghe chúng. Có thể có những trường hợp con bạn
có lòng tự trọng và sự tự tin thấp hơn. Họ có thể không đủ chắc chắn về những mặt
tích cực của mình, điều này có thể khiến họ bộc lộ sự ghen tị với người khác.
Chúng
tôi không nói rằng bạn không yêu con bạn nhưng những cách ứng xử của bạn khiến
trẻ không cảm nhận được điều đó và vì thế chúng ngày càng ghen tỵ với người
hác. Thay vào đó, chúng tôi nhấn mạnh rằng họ cần tất cả tình yêu và tình cảm
mà họ có thể nhận được trong giai đoạn này của cuộc đời. Cho dù lý do là gì đi
chăng nữa, sự hướng dẫn của cha mẹ, cùng với tình yêu thương và sự quan tâm,
luôn có thể khắc phục mọi thứ và khiến chúng đi đúng hướng nhanh hơn.
4. Làm gương cho con về
hành vi chia sẻ, hợp tác
Một
mẹo hay khác để nhấn mạnh tầm quan trọng của việc có cảm xúc tích cực với mọi
người là lấy bản thân làm gương. Khen ngợi người khác vì khiếu hài hước, hành
vi tốt hoặc bất kỳ phẩm chất nào khác mà họ có. Hãy thoải mái khen ngợi như vậy
trước mặt con bạn.
5. Dạy con tầm quan trọng
của sự chia sẻ
Trẻ
em có xu hướng có ác cảm với những đứa trẻ khác mà không có lý do. Nếu đúng như
vậy, hãy dạy cho con bạn tầm quan trọng của việc chia sẻ và quan tâm. Điều này
sẽ giúp họ loại bỏ mọi bất an. Sớm hay muộn, bạn sẽ thấy con mình thích thú khi
ở bên một đứa trẻ mà chúng từng ghen tị.
6. Không so sánh con với
những người khác
Đừng
so sánh đứa trẻ này với đứa trẻ khác vì điều đó làm mất giá trị của chúng. Nó
có thể phát triển các chủng lâu dài. Những so sánh này sẽ khiến trẻ kết luận rằng
“bố mẹ yêu họ hơn con” hoặc “bố mẹ nghĩ họ tốt hơn mìn”. Đừng bao giờ so sánh kết
quả học tập, học bạ và điểm kiểm tra của một đứa trẻ với anh chị em hoặc bạn bè
của chúng. Chúng sẽ không giúp con bạn học tập chăm chỉ hơn. Thay vào đó, chúng
khơi dậy sự oán giận trong họ.
7. Phát hiện, nuôi dưỡng
và ghi nhận thế mạnh riêng của trẻ
Mọi
đứa trẻ đều thích nghe cha mẹ nói về điểm mạnh của mình. Nói về điểm mạnh đặc
biệt đó sẽ nuôi dưỡng lòng tự trọng của họ. Sẽ tốt nhất nếu bạn bồi dưỡng cho mỗi
đứa trẻ một thế mạnh riêng về sở thích và tính khí. Bạn có thể yêu cầu cả hai
con nói những lời ngưỡng mộ về nhau để chúng biết điểm mạnh riêng của mình là
gì.
8. Củng cố hành vi hợp
tác
Đó
là một trong những cách đơn giản nhất để loại bỏ tính ghen tị ở trẻ. Hãy để cho
chúng vào những tình huống cần sự hỗ trợ hợp tác lẫn nhau như làm việc nhóm, cùng
nhau thực hiện việc nhà. Hãy cho họ những khoảnh khắc để chia sẻ, giúp đỡ, làm
việc cùng nhau và đánh giá cao những nỗ lực của họ. Họ sẽ lặp lại những hành vi
này khi họ nhận ra rằng bạn muốn họ làm như vậy.
9. Thực hành lòng biết ơn
Thực
hành lòng biết ơn với con bạn, đánh giá cao của cải vật chất, những đặc điểm độc
đáo và kỹ năng cá nhân có thể làm giảm đi nhiều cảm giác ghen tị mà trẻ có. Có
nhiều cách để dạy con bạn biết ơn nhưng hãy kiểm tra thói quen của chính bạn để
đảm bảo rằng bạn đang làm gương tích cực. Bằng cách thể hiện lòng biết ơn đối với
tài năng của chính mình, gia đình và cuộc sống, bạn dạy cho con mình rằng điều
quan trọng không phải là những gì bạn có mà là những gì bạn làm với nó. Thay
vào đó, hãy thực hành những gì bạn giảng, đồng thời làm gương về lòng biết ơn
và ý thức về giá trị bản thân bằng cách thể hiện sự đánh giá cao của bạn đối với
những món đồ và tài năng mà bạn có. Không có gì dạy con bạn tốt hơn tấm gương bạn
nêu ra.
10. Giúp con bạn nhìn được
bức tranh toàn cảnh hơn.
Mặc
dù trẻ em phát triển ý thức khá phức tạp về sự công bằng khi bước vào tuổi thiếu
niên nhưng đôi khi chúng vẫn gặp khó khăn trong việc xác định quan điểm. Con lớn
hơn của bạn có thể kêu lên: “Thật không công bằng!” khi một trong những người bạn
của anh ấy được phép thức khuya hơn anh ấy hoặc được phép đi chơi ở trung tâm
thương mại mặc dù anh ấy chưa làm bài tập về nhà. Hoặc “thật không công bằng”
khi con phải làm nhièu việc và việc khó hơn so với em của con. Trong những tình
huống này, có thể hữu ích nếu giải thích tại sao việc tuân thủ các quy tắc cụ
thể sẽ mang lại kết quả công bằng về lâu dài, ngay cả khi điều đó có vẻ không
công bằng trong ngắn hạn. Ví dụ, theo thời gian, việc nghỉ ngơi đầy đủ và hoàn
thành bài tập về nhà đều đặn sẽ giúp bạn dễ dàng nổi trội hơn ở trường. Điều
này sẽ dẫn đến triển vọng nghề nghiệp viên mãn hơn. Bằng cách tuân theo các quy
tắc, con bạn sẽ tăng cơ hội nhận được phần thưởng công bằng.
Giải
thích về bức tranh toàn cảnh không phải lúc nào cũng khiến con bạn muốn tuân
theo các quy tắc, nhưng nó sẽ điều chỉnh lại tình huống theo cách ít cá nhân
hơn. Con bạn sẽ hiểu rằng các quy tắc tồn tại là để giúp con - không phải để trừng
phạt con một cách bất công.
11. Giáo dục bằng những
câu chuyện
Những
câu chuyện cổ tích và truyện ngụ ngôn, chuyện truyền cảm hứng có nhiều thông điệp
đạo đức được truyền tải bên dưới, và ngay cả khi bạn không nhấn mạnh chúng, con
bạn sẽ học được từ những điều đó trong những giai đoạn phát triển quan trọng của
chúng. Hãy biến việc đọc sách trước khi đi ngủ thành thói quen hàng ngày. Tặng
con bạn thêm những cuốn sách về đạo đức nói về những phẩm chất như hữu ích,
quan tâm và có ý định tốt. Điều này sẽ giúp con bạn hiểu rằng những gì chúng
đang làm là không đúng. Và THÌ THẦM là một blog của tôi, nơi đăng tải những câu
truyền như vậy sẽ giúp bạn làm việc đó.
Lời
cuối
Cảm
giác ghen tỵ là một phần cảm xúc của con người, buông bỏ hoàn toàn nó là điều
không hề dễ, chính chúng ta, những bậc cha mẹ vẫn đang vướng vào nó và đang cố
gắng để thoát ra nhưng không phải ai cũn thành công. Vì thế, đối với con chúng
ta hãy cố gắng hiểu tại sao con bạn nghĩ theo cách chúng làm và vấn đề của
chúng là gì quan trọng hơn là cố gắng khắc phục tình hình hoặc ngăn chặn sự bất
công xảy ra.
Khi
con nói “Thật không công bằng” không có nghĩa chúng ta phải nhất định làm cho mọi
thứ trở nên công bằng bởi không phải lúc nào điều đó cũng cần thiết và không phải
lúc nào chúng ta cũng có thể làm được. Tuy thế đó cũng là điều đáng để chúng ta
lắng nghe con, nhìn lại chính mình và có những hành xử, chiến lực phù hợp để
trang bị cho con kiến thức, kỹ năng cũng như thái độ đúng đắn về vấn đề cố hữu
và rất người này.
Để lại ý kiến của bạn về bài viết của tôi
ReplyDelete